Mikroorganizmy należące do ponad 1000 różnych gatunków można znaleźć w ludzkim ciele i na jego powierzchni, w tym w skórze, nosie, jamie ustnej i jelitach. W ludzkim jelicie 90% tych mikroorganizmów znajduje swój dom. Określa się go jako "ludzki mikrobiom jelitowy"[1]. Naukowcy definiują mikrobiom jelitowy jako całkowitą ilość mikroorganizmów, w tym bakterii, archeonów, grzybów i ich genów, które żyją w jelitach człowieka. Około jedna trzecia z nich jest wspólna dla większości ludzi, podczas gdy dwie trzecie są specyficzne dla każdej osoby, co sprawia, że profil bakterii jelitowych jest tak unikalny jak odcisk palca[2]. Nawet bliźnięta jednojajowe, które dzielą 100% informacji genetycznej, nie mają takiego samego składu mikrobiomu jelitowego[3].
Mimo, że nie ma dwóch identycznych mikrobiomów jelitowych, naukowcy byli w stanie ustalić, że zdrowy mikrobiom jelitowy jest gęsto zasiedlony i zróżnicowany. Chodzi o równowagę i środowisko, czyli o odpowiednią proporcję „dobrych” bakterii (takich jak Bifidobacteria i Lactobacillii) i „złych” bakterii (takich jak Clostridia i Bacteroides). W rzeczywistości, zarówno gęstość zbiorowiska mikroorganizmów jelitowych (całkowita liczba komórek), jak i różnorodność (liczba różnych gatunków obecnych w jelitach) regulują i wpływają na różne procesy związane z ogólnym zdrowiem, takie jak odżywianie i metabolizm, układ odpornościowy, układ hormonalny, oś jelitowo-mózgowa i inne [5].
Co ciekawe, stan mikrobiomu jelitowowego nie tylko ma wpływ na problemy zdrowotne takie jak rak jelita grubego, zespół jelita drażliwego (IBS), nietolerancja pokarmowa, niedobory mikroskładników odżywiania, choroby karmiczne karmienie [4], ale także z chorobami, które jeszcze kilka lat temu nie miały nic wspólnego z naszym własnym zdrowiem pokarmowym, takim jak problemy ze zdrowiem psychicznym, w tym lęki i depresja, osłabiona odporność na chorobę oraz alergia nieżywnościowa.
W istocie to bogactwo mikroorganizmów żyjących w ciele ma kluczowe znaczenie zarówno dla dobrego samopoczucia fizycznego, jak i psychicznego, ponieważ z jednej strony wspomaga trawienie pokarmu i wchłanianie składników odżywczych, a z drugiej odpowiada za 70% prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego i reguluje aktywność mózgu.
3 sojuszników zdrowego mikrobiomu jelit
Jak możemy osiągnąć zdrowe jelita? Wiele czynników odgrywa ważną rolę w kształtowaniu zdrowia naszych jelit, takich jak styl życia, ćwiczenia, genetyka i zarzywane leki. Co więcej, możemy również wpływać na nasze zdrowie poprzez to, co jemy. Związki , takie jak probiotyki, prebiotyki i postbiotyki, mogą odgrywać aktywną rolę w zdrowiu jelit poprzez odżywianie i zwiększanie różnorodności i liczby pożytecznych bakterii w jelicie.
1. Prebiotyki
Podczas gdy dieta wysokotłuszczowa (taka jak dieta zachodnia) często sprzyja rozwojowi prozapalnego profilu mikrobiomu jelitowego, dieta bogata w błonnik, taka jak dieta śródziemnomorska, sprzyja budowaniu zdrowszego mikrobiomu jelitowego oraz dobremu funkcjonowaniu układu odpornościowego, przyczynia się do zmniejszenia ryzyka chorób tętnic i pozytywnie wpływa na dobre zdrowie psychiczne[5].
Od dziesięcioleci naukowcy udowadniają, że wszystkie rodzaje błonnika są ważne dla zdrowia, a zaspokojenie dziennego zapotrzebowania żywieniowego (25 do 30 g błonnika/dzień) jest dobre dla zdrowia i dobrego samopoczucia. Niestety, jest to również wyzwanie większości ludzi walczących z problemem wypróżniania się, zwiększoną masą ciała i ryzykiem kilku chorób niezakaźnych, takich jak niektóre rodzaje nowotworów, cukrzyca i choroby sercowo-naczyniowe[6].
Jednak nie wszystkie rodzaje błonnika wywierają korzystne działanie w ten sam sposób. Pewien rodzaj błonnika zwany błonnikiem prebiotycznym bezpośrednio i pozytywnie oddziałuje na mikrobiom jelitowy. Błonnik prebiotyczny jest selektywnie wykorzystywany (zazwyczaj jest fermentowany) przez „dobre” mikroorganizmy jelitowe, które pomagają im się rozwijać, utrzymując równowagę mikrobiomu jelitowego. Mówiąc najprościej, błonnik prebiotyczny służy jako pokarm dla pożytecznych drobnoustrojów żyjących w jelitach, a tym samym przyczyniających się do dobrego zdrowia. Należy pamiętać, że choć wszystkie rodzaje błonnika są dla nas dobre, nie wszystkie można nazwać prebiotykami… wśród nich błonnik rozpuszczalny, taki jak inulina, fruktooligosacharydy i galaktooligosacharydy. Ponadto wiele innych związków niebędących błonnikiem może mieć działanie prebiotyczne[7].
Dla większości ludzi chleb jest podstawowym pożywieniem, które spożywają codziennie. Historycznie rzecz biorąc, głównym źródłem błonnika jest chleb, a zwłaszcza niektóre rodzaje pieczywa, takie jak pieczywo pełnoziarniste. Misją firmy Puratos od dziesięcioleci jest podnoszenie jakości (smaku, rekstury i wartości odżywczych) spożywanej przez nas żywności oraz pomaganie konsumentom w prowadzeniu zdrowego życia. Nie powinno więc dziwić, że w ramach naszych wysiłków innowacyjnych opracowaliśmy pyszne pieczywo bogate w błonnik prebiotyczny, które zadowoli zarówno konsumentów, jak i ich jelita!
2. Postbiotyki
Postbiotyki to mieszanka nieaktywnych komórek bakteryjnych, składników komórkowych (np. beta-glukany) lub substancji wytwarzanych przez bakterie jelitowe (np. krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe). Substancje postbiotyczne są korzystne dla gospodarza i mogą mieć między innymi rolę immunomodulacyjną, przeciwzapalną, przeciwutleniającą i przeciwnadciśnieniową oraz wiele innych korzyści zdrowotnych.[8]
Jeśli rozwiązania zorientowane na prebiotyki reprezentują obecne portfolio Happy Gut firmy Puratos, rozwiązania postbiotyczne reprezentują przyszłość i są przedmiotem naszych średnio- i długoterminowych wysiłków badawczych.
3. Probiotyki
Wreszcie, stosowanie żywych „dobrych” mikroorganizmów – probiotyków – obecnych lub dodawanych do jogurtu i innych fermentowanych produktów mlecznych, może również przynieść korzyści zdrowotne gospodarzowi. Pomimo roli, jaką odgrywają w zdrowiu jelit, na chwilę obecną probiotyki nie są jeszcze przedmiotem żadnych badań Puratos. Powód tego jest bardzo prosty: ponieważ większość naszych rozwiązań piekarniczych i cukierniczych jest poddawana ciężkiej i długotrwałej obróbce cieplnej, takiej jak pieczenie, niemożliwe jest, aby te organizmy pozostały żywe w gotowych produktach.
Interesują Cię rozwiązania produktowe z serii Szczęśliwe Jelita? Przeczytaj więcej tutaj.
- https://www.eufic.org/en/healthy-living/article/the-role-of-gut-microorganisms-in-human-health
- Thursby E, Juge N. Introduction to the human gut microbiota. Biochem J. 2017; 474(11):1823-36.
- https://thegutstuff.com/about/
- https://www.eufic.org/en/healthy-living/article/gut-microbiotas-effect-on-physical-and-mental-health-mynewgut
- Rinninella E, et al. What is the Healthy Gut Microbiota Composition? A Changing Ecosystem across Age, Environment, Diet, and Diseases. Microorganisms. 2019 Jan 10;7(1):14.
- Makki et al. The impact of dietary fiber on gut microbiota in host health and disease. 2018 Cell Host Microbe 23, 6, 705-715
- https://www.nutrition.org.uk/healthyliving/basics/fibre.html
- https://isappscience.org/for-scientists/resources/prebiotics/
- Aguilar-Toalá, J. E., et al. "Postbiotics: An evolving term within the functional foods field." Trends in Food Science & Technology 75 (2018): 105-114.
